Αυτοεκτίμηση

Αυτοεκτίμηση

Πάρα πολλές φορές οι διάφορες παραβατικές συμπεριφορές παιδιών και εφήβων, επαγγελματικές αποτυχίες ενηλίκων, αδυναμίες αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων της καθημερινότητάς μας οφείλονται στην έλλειψη απόκτησης αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης τη σωστή χρονική στιγμή της ζωής του ατόμου.

Αν  θέλαμε  να δώσουμε τον ορισμό της αυτοπεποίθησης θα λέγαμε ότι είναι η συναίσθηση της ικανότητας να ανταποκρίνεται κανείς στις απαιτήσεις της καθημερινότητας και η επίγνωση της σημαντικότητάς του ως ιδιαίτερο πρόσωπο.

Ο  βαθμός  αυτοεκτίμησης  που  έχει αναπτύξει ο καθένας ως παιδί μέσα από το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον καθορίζει τη επιτυχία και την ευτυχία σε όλους τους τομείς της μελλοντικής ζωής του.

Πρέπει  λοιπόν  από  τη  στιγμή της γέννησης – βρεφική ηλικία, οι γονείς πρώτα και οι εκπαιδευτικοί της προσχολικής ηλικίας αργότερα, να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα της ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης των παιδιών και στη συνέχεια με κάθε διαθέσιμο μέσο και με ευέλικτες τακτικές να τα βοηθήσουν.

1.  Οι γονείς πρέπει να εκδηλώνουν  την  αγάπη  και τη στοργή τους στα βρέφη, να τα μιλούν τρυφερά, να τα τραγουδούν να τα διαβάζουν παιδική λογοτεχνία από τους πρώτους μήνες της ζωής τους, να χαμογελούν και να εκδηλώνουν το θαυμασμό τους ακόμη και για τα πιο μικρά κατορθώματά τους. Οι  πράξεις  και τα λόγια των γονιών επηρεάζουν την εικόνα που αναπτύσσει το παιδί για τον εαυτό του όσο τίποτ’  άλλο.

2.  Ο έπαινος  για οτιδήποτε σωστό  κάνει το παιδί, το βοηθά να αισθανθεί περηφάνια, σιγουριά και δρα επανατροφοδοτικά με την επανάληψη της σωστής πράξης ή συμπεριφοράς από το παιδί. Πρέπει, βέβαια, να μη μπερδεύουμε τον έπαινο με τις υλικές ανταμοιβές αλλά αυτός να αφορά κοπλιμέντα, αγκαλιές , φιλιά και λεκτική επιβράβευση.

3.  Οι γονείς ακόμη αλλά και οι δάσκαλοι της προσχολικής αγωγής πρέπει να αποφεύγουν τις συγκρίσεις του παιδιού με άλλα παιδιά  (Ο Δημήτρης τα καταφέρνει καλύτερα από σένα), τις διαρκείς παρατηρήσεις, τους αρνητικούς χαρακτηρισμούς  (είσαι ανίκανος, κακός, άχρηστος …), τις αρνητικές προσδοκίες από τα παιδιά (δεν είσαι αρκετά έτοιμος να τα καταφέρεις, σιγά μη μπορείς να φτιάξεις κάτι τέτοιο, σκουπιδιάρης θα γίνεις). Τα  βρέφη  και  τα νήπια χρειάζονται ενθάρρυνση με ζεστά λόγια φιλικά που θα ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους.

4.  Πολύ σημαντικό επίσης είναι να μάθουν στα παιδιά και στους μαθητές τους να ελέγχουν τα συναισθήματά τους όπως λύπη, θυμό, φόβο, βοηθώντας τα να χαλαρώνουν από τη βρεφική ακόμη ηλικία. Μπορούν  να τους  φέρνουν ως παράδειγμα κάποιες δικές τους ανάλογες στιγμές που αισθάνθηκαν ακριβώς τα ίδια συναισθήματα . Πρέπει να κάνουν τα παιδιά να εκφράσουν  αυτό που νιώθουν  με λόγια και όχι να το αγνοήσουν ή να μη του δώσουν την απαιτούμενη σημασία.

5.  Θα πρέπει να δίνουν στα παιδιά πρωτοβουλίες, ευκαιρίες να κάνουν κάποιες δουλειές και να ακολουθούν τους κανόνες του σπιτιού ή του σχολείου. Οι κανόνες  που θέτει  κάθε ομάδα  (οικογένεια, τάξη)  βοηθούν τα παιδιά να διακρίνουν τις σωστές συμπεριφορές και να αποκτούν αυτοέλεγχο.

6.  Άλλη τακτική που βοηθάει πολύ είναι να μαθαίνουν στα παιδιά τρόπους επίλυσης των προβλημάτων και όχι να τους τα λύνουν οι ίδιοι oι γονείς και εκπαιδευτικοί. Ως προβλήματα  μπορούμε να προσδιορίσουμε από το πώς θα φτιάξουν  μια κατασκευή με τουβλάκια, πώς θα φορέσουν τα παπούτσια τους, μέχρι τη μη αποδοχή από μια παρέα συνομηλίκων κ.α.

7.  Κάτι που βοηθάει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των παιδιών είναι η προσεκτική ακρόασή τους από γονείς και εκπαιδευτικούς . Ας δείξουμε  ενδιαφέρον για τους φίλους τους, για τις δραστηριότητές τους, ας ακούσουμε με υπομονή κάτι που τους έχει κάνει εντύπωση όταν αυτά θέλουν να το μοιραστούν μαζί μας και όταν έχουμε χρόνο, δεν βιαζόμαστε για να φύγουμε στη δουλειά. Στην  αντίθετη  περίπτωση  θα έχουμε αρνητικό αποτέλεσμα.

8.  Τέλος όλοι οι παραπάνω ενήλικες χρειάζεται με τη συχνή και ανελλιπή χρήση του θετικού λόγου  να αποτελούν θετικό πρότυπο για τα παιδιά να δείχνουν  φιλικότητα,  ευγένεια,  σεβασμό,  ειλικρίνεια,  καλοσύνη, κοινωνικότητα. Αξίες  δηλαδή,  που θα ήθελαν οι ίδιοι να αποκτήσουν τα παιδιά  τους  ή  οι  μαθητές  τους.

Καταλήγουμε  λοιπόν  στο συμπέρασμα ότι χρειάζεται να ακολουθούν τις αρχές της συναισθηματικής αγωγής. Οι αλληλεπιδράσεις  των παιδιών με γονείς και δασκάλους  καθορίζουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη, έναν όρο  για τον οποίο γίνεται πολύς λόγος τα τελευταία χρόνια.

Τα συναισθηματικά ευφυή παιδιά  ξέρουν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους,  εκτιμούν τον εαυτό τους και βασίζονται σ’ αυτόν, βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα που καθημερινά αντιμετωπίζουν. Επιπλέον  έχουν καλή υγεία, επιτυγχάνουν υψηλές σχολικές επιδόσεις,  δημιουργούν ποιοτικά καλύτερες και σταθερότερες φιλίες, είναι λιγότερο επιρρεπή σε πράξεις βίας και εμφανίζουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς από παιδιά που οι γονείς και οι δάσκαλοί τους δεν χρησιμοποιούν τη συναισθηματική αγωγή.

Βασιλική Παπαδοπούλου, δασκάλα Τμ. Ένταξης