χαμόγελο

Πόσο κρατάει ένα χαμόγελο;

    Αν βάζαμε χοντρά, ενισχυμένα γάντια – όλοι εμείς που πιάνουμε με τα χέρια μας και φτιάχνουμε μ’ αυτά – για ένα 24ωρο τι θα καταφέρναμε;

    Αν κρατούσαμε τα μάτια μας κλειστά ή ακόμα φορούσαμε γυαλιά πασαλειμμένα με βαζελίνη όλοι εμείς που βλέπουμε τα αντικείμενα, τα χρώματα, τις αποστάσεις για ένα 24ωρο μόνο, πού και πώς θα κοιτάζαμε;

    Αν μέναμε με βουλωμένα αυτιά για μερικές ώρες- στην κανονική μας καθημερινότητα – πόσα πολλά δε θα αντιλαμβανόμασταν; Ή έστω σ’ ένα χώρο κλειστό όπου ακούγεται μια κασέτα με μπερδεμένες φωνές και παράσιτα ενώ κάποιος προσπαθεί να μας μιλήσει, πόσες ώρες θα αντέχαμε; Όλοι εμείς που ζούμε ξεχωρίζοντας όλους τους ήχους φυσιολογικά, θα είχαμε την ικανότητα να αντιληφθούμε τι μας λέει ο συνομιλητής απλώς και μόνο διαβάζοντας τα χείλη του;

    Μιλάμε, μιλάμε και νοστιμευόμαστε. Πόσα πολλά θα μπορούσαμε να πούμε με το στόμα γεμάτο καραμέλες; Πόσο καλά θα μας καταλάβαιναν οι ακροατές; Κάποιος λοιπόν έχει το στόμα του πάντοτε γεμάτο καραμέλες και θέλει να μιλήσει καθώς οι υπόλοιποι ανίδεοι και βιαστικοί κάνουμε πως τον καταλαβαίνουμε... είναι ανθρωποκεντρικό αυτό ή μάλλον δημοκρατικό;

    Περπατάμε, τρέχουμε, χορεύουμε με τα γερά μας πόδια καθώς βοηθούν στην καλή μας ισορροπία τα ικανά μας χέρια. Να δέσουμε για ένα 24ωρο τα δυο μας πόδια, μ’ όποιον τρόπο μας κάνει κέφι; Αν μας φαίνεται πιο ανώδυνο, ας δέσουμε ένα πόδι μ’ ένα χέρι. Κι ας μείνουμε έτσι ώσπου να μουδιάσουμε, να ιδρώσουμε, να κουραστούμε από την προσπάθεια. Πόσες ώρες πέρασαν δύσκολα για μας τους ομαλούς, υγιείς, συνηθισμένους, ταπεινούς ανθρώπους;

Κάθε  μέρα και κάθε νύχτα περνάμε ήρεμες κι ανήσυχες στιγμές. Χαμογελάμε μετά θυμώνουμε μπορεί να νευριάζουμε και πάλι γαληνεύουμε. Υπάρχουν όμως και κάτι παιδιά – άλλα που δε μεγάλωσαν κι άλλα που θα μεγαλώσουν πολύ δύσκολα. Εκφράζονται με απίθανα συμπεριφορικά σχήματα, είναι οι ψυχές τους βόμβες θυμού, έτοιμες να εκραγούν. Από την ώρα που άνοιξαν τα μάτια τους (συχνά κι από νωρίτερα) μάζεψαν όλα τα ανεπίτρεπτα για μας τους υπόλοιπους συναισθηματικά ‘σοκ’. Εισέπραξαν τόση αδιαφορία και κακία σ’ εκείνα τα χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα, στις φτωχογειτονιές των μεγαλουπόλεων, όπου ο Θεός τους έσπειρε, ώστε γύρω από την ψυχή τους ανέπτυξαν δυο τρία καύκαλα χελώνας σκληρά, τίποτα να μην τα διαπερνά, ποτέ να μην ξαναμαλακώσει αυτή η ψυχή τους. Αρκεί να μην ξανα-απογοητευτεί, να μη ξανα-βιαστεί. Μια αυτοκαταδίκη στην απομόνωση την κοινωνική, την αντιληπτική, την αισθησιοκινητική, τη μη ύπαρξη του αυτοσυναισθήματος. Ξέρουμε πώς το ένα κακό φέρνει το άλλο;

Η 3^η Δεκεμβρίου κάθε χρόνου έχει ορισθεί να είναι ημέρα για τα Α.Μ.Ε.Α.(Άτομα με Ειδικές Ανάγκες). Οι άνθρωποι με ιδιαιτερότητες... γιορτάζουν. Χωρίς να ντρέπονται μας λένε «ελάτε να τραγουδήσουμε, να ζήσουμε μαζί». Όλοι μαζί ικανοί κι ανίκανοι, ομαλοί κι ανώμαλοι, άρρωστοι κι υγιείς, έξυπνοι και χαζοί, συνηθισμένοι κι ασυνήθιστοι κι ας καταλάβει ο καθένας το επάγγελμα που του αξίζει- άλλος γιατρός κι άλλος κηπουρός στη νησίδα του δρόμου- εφόσον η κάθε Πολιτεία έχει επενδύσει στην Παιδεία, την Αγωγή και τη Μόρφωση όλων. Κατανοούμε ότι δεν είναι ευνοïκός καιρός για φιλανθρωπίες κι ούτε το θέλουμε άλλωστε. Κάθε οργανωμένο Κράτος όμως σήμερα, οπότε πολλά έχουν εκτραπεί από τα στερεότυπα, έχει για μοντέλο εκείνη τη Δημοκρατία της οποίας οι Πολίτες είναι ανεκτικοί στη διαφορετικότητα, είναι δημιουργικοί με τους διαφορετικούς. Κι ας είναι η ίδια εκείνη κοινωνία στην οποία εκ των προτέρων ‘το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό’. Πώς να πνίξουμε το όραμα;

Η εκβιομηχανοποίηση των κοινωνιών μας αλλά και η προαγωγή των πολέμων με χημικές διαδικασίες κατάφεραν πολλαπλασιασμό τόσο των γεννήσεων παιδιών με ιδιαιτερότητα όσο και το μεγαλύτερο σε ποσότητα και έκταση κίνδυνο των ‘υγιών’ σε ατυχήματα μη ξεπεράσιμα. Η Ε.Λ.Ε.Π.Α.Α.Π.(Ελληνική Εταιρία Προστασίας και Αποκατάστασης Αναπήρων Παιδιών) ανακοίνωσε το 1996 ότι στις 100 γεννήσεις παιδιών με ‘πρόβλημα’ μόνο οι 23 περιπτώσεις μπορούν να αιτιολογηθούν.

Θα θέλατε να βάλουμε όλοι μαζί τον εαυτό μας στη θέση γονιών που δεν έχουν δικαίωμα να ελπίζουν για το μέλλον των παιδιών τους; Θα θέλατε να μπούμε στη λογική της ματαίωσης και της ματαιότητας; Μετά από πολύ ξόδεμα χρήματος, αγωνίας και κόπου – κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής του παιδιού μας προκειμένου να αποδώσει στα μαθήματα του συνηθισμένου σχολείου γιατί είναι αδιανόητο να μη δώσει κάποτε εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο – παραδεχόμαστε τη ματαιότητα του πράγματος, μετανοιώνουμε που δε μάθαμε στο παιδί εγκαίρως να λούζεται και να φτιάχνει μια μακαρονάδα, συγχρόνως με το να εξοικειωθεί στον υπολογισμό και τη χρήση απλών μεγεθών της καθημερινής ζωής ώστε να αυτοεξυπηρετηθεί όταν χρειαστεί. Τότε πέφτουμε σε κατάθλιψη αντικειμενική. Τότε – αν το παιδί μας είναι αγόρι – ο μπαμπάς φεύγει από το σπίτι. Τότε γινόμαστε παραπονιάρηδες τόσο που όλα τα δίκια του κόσμου μαζί, δε μας γεμίζουν. Τότε που τα ‘ειδικά’ παιδιά μας στην ένταση της εφηβείας και των ψυχικών διαταραχών, αντιλαμβανόμενα τα πάντα μέσω της μητέρας, διερωτώμενα, χάνονται μέσα στην ανισορροπία που έστω μέχρι στιγμής δε φαινόταν.

Αγαπημένοι μας συνάνθρωποι, η ζωή δεν είναι δύσκολη, είναι πολύ σκληρή. Και γι’ αυτούς  που προετοιμάστηκαν να την αντιμετωπίσουν αλλά και για κείνους που δεν τους χαρίστηκαν η φύση κι η τύχη. Αυτοί οι τελευταίοι είναι βέβαιο πως έμαθαν από πολύ νωρίς να αγωνίζονται και να προσπαθούν με κάθε τους μέσο, σε όλες τις κλίμακες. Τι είναι άραγε περισσότερο βραβεύσιμο; Να φτάσει κάποιος στο πιο ψηλό σκαλί όταν ξεκινάει από τη μέση της σκάλας ή από το χαμηλότερο σκαλοπάτι; Νομίζουμε πως ο ένας αγωνίστηκε για μισή σκάλα ενώ ο άλλος για ολόκληρη. (Σκάλα, άκαρδη σαν τη ζωή!)

Τι ειν’ αυτό που θα μπορούσε να βοηθήσει τον αγώνα τους; Όπως σ’ όλα τα παιδιά του κόσμου – υγιή κι άρρωστα, ομαλά κι ανώμαλα, έξυπνα και χαζά, ικανά κι ανίκανα, συνηθισμένα κι ασυνήθιστα – χαμόγελο και πίστη, σαν ικανοποίηση για τις προσπάθειες που έγιναν, σαν έναυσμα για κείνες που θα γίνουν. Χαμόγελο για την πίστη, την ελπίδα, τη φλόγα. Χαμόγελο που σύντομα η οικογένεια ίσως τους στερήσει. Χαμόγελο που ‘βγαίνοντας’ στη ζωή σπάνια θα κερδίσουν. Χαμόγελο και ‘μπράβο’ που όσο κρατάει η σχολική ηλικία ή το προστατευμένο εργαστήριο παίρνουν ακόμα και για το που αναπνέουν.

Πρέπει να διευκρινίσω πως κανείς στο οικογενειακό μου περιβάλλον δεν είναι Α.Μ.Ε.Α., ούτε καν στο φιλικό μου κύκλο, ίσως μόνον εγώ. (Όσο ο καθένας μας θα μπορούσε να γίνει εφόσον οδηγεί!)

Το άρθρο αυτό είναι οφειλή στους μαθητές μας, στους γονείς τους, στην κυρία Νανάκου, στην υπομονή και την αγάπη της.

                                                   

                                                                                                    

Εφημερίδα ‘Ταχυδρόμος’, Δεκέμβριος 2002, Β.Ι.Παπαδοπούλου